Κατά
τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το Σοβιετικό Ναυτικό έπρεπε ν'
αντιμετωπίσει την πρόκληση του ισχυρού ναυτικού στόλου του ΝΑΤΟ
και
ιδιαίτερα τα αμέτρητα αεροπλανοφόρα του. Για ν' αντισταθμίσουν το
γεγονός ότι ήταν πολύ πίσω σε σχέση με τους δυτικούς συμμάχους, οι
Σοβιετικοί διακριτικά καθέλκυσαν το Σχέδιο 949, ένα απόρρητο μυστικό
πρόγραμμα για την κατασκευή μιας νέας γενιάς υποβρυχίων με
πυραύλους
Δεκατέσσερα υποβρύχια κατασκευάστηκαν και η τελευταία
δημιουργία καθελκύθηκε με ακόμα μεγαλύτερη μυστικότητα από τα υπόλοιπα.
Δυστυχώς όμως η καθέλκυση αυτή έγινε μια θεαματική τραγωδία στα μάτια
ολόκληρου του κόσμου: το τραγικό Κούρσκ.
Το
K-141 Κουρσκ ήταν ένα Ρωσικό πυρηνοκίνητο υποβρύχιο που χάθηκε μαζί με όλο το πλήρωμά του όταν βυθίστηκε στη Θάλασσα του Μπάρεντς στις 12 Αυγούστου του 2000. Το Κουρσκ,ήταν ένα υποβρύχιο της Επιχείρησης 949A Антей (
Αντέι, αλλά και επίσης γνωστό σύμφωνα με το όνομά αναφοράς του στο ΝΑΤΟ, ως υποβρύχιο κλάσης Όσκαρ ΙΙ -
Oscar II class).
Το
Κουρσκ πήρε το όνομά του από τη Ρωσική πόλη του Κουρσκ στην οποία έλαβε χώρα το 1943 η
μάχη του Κουρσκ, η μεγαλύτερη μάχη τεθωρακισμένων στην ιστορία, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν ένα από τα πρώτα σκάφη που ναυπηγήθηκαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και τέθηκε σε ενέργεια τον Δεκέμβριο του 1994 εντασσόμενο στον Βόρειο Στόλο του Ρωσικού Ναυτικού.
Το
Κουρσκ βρισκόταν στη θάλασσα για πραγματοποίηση άσκησης εκτόξευσης εικονικών τορπιλών στο Πιότρ Βελίκιι, ένα καταδρομικό κλάσης
Κίροφ. Τις πρωινές ώρες της 12ης Αυγούστου του 2000, πύραυλοι
Κρουζ
εκτοξέυτηκαν από το υποβρύχιο σύμφωνα με τον τότε Ρώσο Υπουργό Εθνικής
Άμυνας Ίγκορ Σεργκέιεβ και αναμενόταν αναφορά στις 18:00 ώρα Ρωσίας,
αλλά η επαφή υποβρυχίου με το αρχηγείο των επιχειρήσεων της άσκησης δεν
έγινε ποτέ Λίγες ώρες νωρίτερα όμως στις 07:44 ώρα Ρωσίας (1144 GMT), σεισμογράφοι στη Νορβηγία κατέγραψαν δύο δονήσεις έντασης 2,2 Ρίχτερ και 4,2 Ρίχτερ αντίστοιχα, με χρονική διαφορά μεταξύ τους 2 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα Το σκάφος βυθίστηκε στα 108 μέτρα, περίπου 135 χιλιόμετρα ανοιχτά του
Σεβέρομορσκ, στην περιοχή με συντεταγμένες 69° 40′ 0″ N 37° 35′ 0″ E.
Στις 18:00 ώρα Ρωσίας και εφόσον το υποβρύχιο δεν είχε δώσει αναφορά για
την έκβαση της αποστολής του, όπως ήταν προκαθορισμένο, λήφθηκαν μέτρα
ετοιμότητας των δυνάμεων διάσωσης και σκάφη έσπευσαν να εντοπίσουν το
υποβρύχιο. Στις 13 Αυγούστου το υποβρύχιο εντοπίστηκε και αναγνωρίστηκε από Ρωσικά σκάφη στις 18:40 ώρα Ρωσίας.
Την 15η Αυγούστου, ημέρα Τρίτη, η Ρωσία ξεκίνησε, χωρίς τη συνδρομή άλλων χωρών που προσφέρονταν, επιχείρηση διάσωσης για τους 118(ή 116 σύμφωνα με το CNN) επιβαίνοντες στο
Κουρσκ .
Τελικά η Ρωσική επιχείρηση διάσωσης απέτυχε εξ αιτίας ισχυρών
υποθαλάσσιων ρευμάτων και των ισχυρών ανέμων που επικρατούσαν στη
Θάλασσα του Μπάρεντς και έτσι το Ρωσικό καταδύσιμο σκάφος δεν προσέγγισε
το καθηλωμένο υποβρύχιο. Τελικά στις 16 Αυγούστου 2000 και ημέρα Τετάρτη, η Ρωσία ζητάει επίσημα τη συνδρομή του Ηνωμένου Βασιλείου και της Νορβηγίας για τη διάσωση και το Βρετανικό υποβρύχιο διάσωσης
LR5 μαζί με πλήρωμα, καθώς και το πλοίο
Seaway Eagle με Νορβηγούς δύτες σπεύδουν στο χώρο όπου έχει εντοπιστεί το
Κουρσκ και φτάνουν το Σάββατο 19 Αυγούστου 2000, ενώ την προηγούμενη ημέρα έχουν σημειωθεί δύο ισχυρές εκρήξεις στο καθηλωμένο υποβρύχιο. Στις 21 Αυγούστου Νορβηγοί δύτες καταφέρνουν να ανοίξουν μία εξωτερική καταπακτή του
Κουρσκ
και μερικές ώρες αργότερα ανοίγεται και μία εσωτερική. Η εσωτερική
καμπίνα βρίσκεται πλημμυρισμένη και οι διασώστες συμπεραίνουν πως όλα τα
μέλη του πληρώματος είναι νεκροί γεγονός που ανακοινώνεται από το
Ρωσικό Ναυτικό την ίδια μέρα
