Χρυσάνθεμα

Το χρυσάνθεμο που συχνά αποκαλείται μαμάδες ή chrysanths, είναι πολυετή ανθοφόρα φυτά του γένους Chrysanthemum της οικογένειας Asteraceae

 που είναι εγγενές στην Ασία και βορειοανατολική Ευρώπη. Περίπου 30 είδη έχουν περιγραφεί.

  Το όνομα "χρυσάνθεμο" προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις, Χρυσός (χρυσό) και ανθό (λουλούδι). Τα χρυσάνθεμα που καλλιεργούνται σήμερα είναι πολύ ποιο φανταχτερα από τους άγριους συγγενείς τους. 

Τα λουλούδια εμφανίζονται σε διάφορες μορφές, και μπορεί να είναι μαργαρίτα, ή διακοσμητικά, ή θύσανοι. Αυτό το γένος περιλαμβάνει πολλά υβρίδια και χιλιάδες ποικιλίες που αναπτύσσονται για ανθοκομική καλλιέργεια. 

Εκτός από το παραδοσιακό κίτρινο, άλλο χρώματα είναι διαθέσιμα, όπως λευκό, πορφυρό και κόκκινο. Το πιο σημαντικό είναι υβριδικό Chrysanthemum × morifolium (συν. Γ. × grandiflorum), που προέρχεται κυρίως από την C. indicum, αλλά και τη συμμετοχή σε άλλα είδη.

Προέλευση

Το όνομά του σημαίνει το άνθος του χρυσού αν και οι παλαιότεροι το λένε Αγιοδημητριάτικο αφού βρίσκεται στις δόξες του κυρίως τον Οκτώβριο. Η προέλευσή του λέγεται ότι είναι από την μακρινή Ανατολή, την Κίνα και την Ιαπωνία. Πρώτοι οι Ολλανδοί το έφεραν στην Ευρώπη όπου και καλλιεργείται εδώ και πολλά χρόνια ενώ στην Ελλάδα σπάνια υπάρχει κήπος ή μπαλκόνι χωρίς χρυσάνθεμα

Περιγραφή    

Τα πανέμορφα λουλούδια τους, σε μία απέραντη ποικιλία χρωμάτων και μεγεθών, έχουν στο κέντρο κίτρινους δίσκους σαν της μαργαρίτας αν και σε πολλές ποικιλίες τα πέταλα των λουλουδιών είναι τόσο πυκνά που ο δίσκος αυτός δεν φαίνεται.  Εξαίρεση αποτελεί το λεγόμενο Ολλανδικό χρυσάνθεμο που είναι ένας συνδυασμός χρυσανθέμου και μαργαρίτας.   

Ο κεντρικός μίσχος των χρυσανθέμων χωρίζεται σε πολλούς μικρότερους που ο καθένας τους έχει 3 ή περισσότερα μπουμπούκια. Τα μπουμπούκια ανοίγουν σταδιακά και διαρκούν αρκετές ημέρες.  

Τα χρυσάνθεμα έχουν πυκνό φύλλωμα, σκούρο πράσινο με γκριζοπράσινη την κάτω επιφάνεια των φύλλων που είναι λογχοειδή και πριονωτά.  Το ύψος τους ξεκινά από τα 20 περίπου εκατοστά αλλά φτάνει μέχρι και το ένα μέτρο ανάλογα με την ποικιλία και την ποιότητα του εδάφους.  

Καλλιέργεια

Τα χρυσάνθεμα ευδοκιμούν σε όλα σχεδόν τα εδάφη αλλά προτιμούν πλούσιο χώμα, που να περιέχει άμμο και άργιλο και καλή αποστράγγιση.  

Το ριζικό τους σύστημα είναι πλούσιο κι έτσι καταφέρνουν να εκμεταλλεύονται καλά την υγρασία του εδάφους, κάτι που τα κάνει αρκετά ανθεκτικά στις ζεστές θερμοκρασίες.

Τα χρυσάνθεμα χρειάζονται απευθείας ηλιακό φως για να φθάσουν σε ανθοφορία και αντέχουν τόσο τον ήλιο όσο και τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες.  Οταν ανθίσουν, φροντίστε τις ζεστές ηλιόλουστες ημέρες να μην τα αφήνετε για πολλές ώρες σε απευθείας ηλιακό φως για να μην καούν τα πέταλα και να διατηρηθούν τα λουλούδια τους ακόμα περισσότερο.  Το καλοκαίρι τοποθετήστε τις γλάστρες σε φωτεινό σημείο αλλά όχι κάτω από τις καυτές ακτίνες του ήλιου.  

Αν τα καλλιεργείτε σε γλάστρα, ποτίστε τα όταν το χώμα τους είναι ξερό στην επιφάνεια ή όταν δείτε τα φύλλα τους να αρχίζουν να κρέμονται.  Προσέξτε να μην τα ποτίζετε πιο συχνά απ' ότι πρέπει γιατί οι ρίζες τους σαπίζουν εύκολα.

Φροντίδα  

Κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας κόβετε τα μαραμένα λουλούδια για να βοηθήσετε να διατηρηθούν τα νέα άνθη αλλά και για να φαίνεται το φυτό σας πιο όμορφο.   

Οταν πια τα λουλούδια έχουν μαραθεί κόψτε τα και κλαδέψτε το φυτό.  Αφαιρέστε τα χαμηλά φύλλα που έχουν ξεραθεί και κόψτε τις κορυφές που μέχρι τώρα είχαν λουλούδια, λίγο πάνω από το σημείο που διακλαδώνεται ο κεντρικός μίσχος.  Το φυτό σας βέβαια θα σας φανεί πολύ πιο άσχημο αλλά πολύ γρήγορα θα πετάξει νέα κλαδιά στο σημείο που το κλαδέψατε αλλά και αρκετές παραφυάδες.   

Συνεχίστε να ποτίζετε όσο συχνά χρειάζεται για όλη τη διάρκεια του χρόνου, αραιότερα βέβαια το χειμώνα και συχνότερα το καλοκαίρι.  Αν καλλιεργείτε χρυσάνθεμα σε γλάστρα, τις πολύ ζεστές ημέρες του καλοκαιριού ίσως χρειαστεί να τα ποτίζετε καθημερινά.  

Ελέγχετε τακτικά το φυτό, στις νέες κορυφές ή στο κάτω μέρος των ανθισμένων λουλουδιών για μαύρα ή πράσινα μυγάκια, τη λεγόμενη μελίγκρα που δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα χρυσάνθεμα.   

Αν εντοπίσετε κάτι τέτοιο, απομονώστε το άρρωστο φυτό ώστε η ασθένεια να μην μεταδοθεί και στα υπόλοιπα φυτά σας. Προμηθευτείτε το ειδικό φάρμακο-σκόνη που θα βρείτε στα φυτώρια και ακολουθήστε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία.  Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε πιο πρακτικές λύσεις όπως για παράδειγμα, διαλύστε 3-4 σταγόνες απορρυπαντικού πιάτων και λίγο «μπλε» οινόπνευμα σε ένα ψεκαστήρα με χλιαρό νερό και ψεκάστε το φυτό σας. Επαναλάβατε τη διαδικασία μετά από 10-15 ημέρες και θα πρέπει να απαλλαγείτε από τα έντομα.  Μία πιο άμεση αλλά ριψοκίνδυνη λύση:  ψεκάστε τα σημεία που υπάρχουν τα μυγάκια με κοινό σπιτικό εντομοκτόνο και τοποθετείστε τα στη σκιά, βέβαια τα νέα φυλλαράκια που θα ψεκάσετε θα ξεραθούν και θα πέσουν αλλά θα απαλλαγείτε άμεσα από τα έντομα,  προσοχή:  μόνο σε φυτά εξωτερικού χώρου αφού το εντομοκτόνο μυρίζει έντονα και είναι ακατάλληλο για χρήση σε κλειστούς χώρους που δεν αερίζονται, όπως τα σπίτια μας το χειμώνα.  

Στο βάζο   

Τα χρυσάνθεμα είναι πανέμορφα είτε στον κήπο είτε στο βάζο. Ενα μικρό τρυκ για να διατηρήσετε περισσότερο τα χρυσάνθεμα στο βάζο είναι να διαλύετε μισή ασπιρίνη στο νερό του βάζου κάθε φορά που το αλλάζετε.   

Μην ξεχνάτε να αλλάζετε το νερό κάθε μέρα, να κόβετε τους μίσχους και να αφαιρείτε τα φύλλα που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του νερού, όπως θα κάνατε και για όλα τα υπόλοιπα λουλούδια.  

Μαίρη  Υφαντή

mefanti@otenet.gr

Πηγη:valentine.gr

 

Κ. Τάτσης

Msc γεωπόνος

info@bioprasino.gr