Τέτοια πλοία λέγεται πως πραγματοποιούν φασματικές εμφανίσεις πριν εξαφανιστούν γρήγορα, και πιστεύεται ότι αποτελούν κακό οιωνός.
Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης και για εγκαταλελειμμένα πλοία που βρέθηκαν χωρίς πλήρωμα ή επιβάτες, συχνά κάτω από τρομακτικές και μυστηριώδεις συνθήκες.
Αληθινά ή όχι τα πλοία-φαντάσματα, παρακάτω θα δείτε τα 10 πιο διάσημα πλοία του είδους που συνεχίζουν να προκαλούν την κερδοσκοπία και το μυστήριο στη ναυσιπλοΐα.
Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους της μυθολογίας Chilota της νότιας Χιλής, περιγράφει το Caleuche, ένα πλοίο φάντασμα που εμφανίζεται κάθε βράδυ κοντά στο νησί Chiloe. Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, το πλοίο είναι κάτι σαν τη συνείδηση και πλέει στα νερά γύρω από την περιοχή, μεταφέροντας τα πνεύματα όλων όσων έχουν πνιγεί στη θάλασσα. Όταν εντοπίστηκε, το Caleuche λέγεται ότι ήταν εντυπωσιακά όμορφα και φωτεινό, και πάντα συνοδεύεται από χορευτική μουσική και ανθρώπους που γελούν. Αφού εμφανιστεί για μερικές στιγμές, το πλοίο έπειτα εξαφανίζεται ή βυθίζεται. Σύμφωνα με τη μυθολογία Chilota, τα πνεύματα των πνιγμένων καλούνται στο πλοίο από τα πνεύματα Sirena Chilota, Pincoya και Picoy, τρία «πνεύματα του νερού» που μοιάζουν με γοργόνες. Μόλις ανέβουν στο πλοίο-φάντασμα, οι πνιγμένοι λέγεται ότι μπορούν να συνεχίσουν τη ζωή τους όπως πριν.
Το SS Βαλένθια ήταν ατμόπλοιο που βυθίστηκε ανοικτά των ακτών του Βανκούβερ στη Βρετανική Κολομβία το 1906. Το πλοίο συνάντησε κακές καιρικές συνθήκες κοντά στο ακρωτήριο Mendocino, και αφού παρεκτρέπει της πορείας του, προσέκρουσε σε ύφαλο και άρχισε να μπάζει νερά. Το πλήρωμα άρχισε γρήγορα να κατεβάζει σωσίβιες λέμβους και να κατεβάζουν τους 108 επιβάτες του μέσα στο νερό, αλλά πολλές από αυτές ανατράπηκαν, και μια απλά εξαφανίστηκε. Το Valencia τελικά βυθίστηκε, και μόνο 37 από τους περίπου 180 επιβάτες διασώθηκαν. 5 μήνες αργότερα, ένας ψαράς ισχυρίστηκε ότι είχε βρει μια σωστική λέμβο με 8 σκελετούς σε μια κοντινή σπηλιά. Ξεκίνησε έρευνα, αλλά δεν βρέθηκε τίποτα. Χάρη στο δραματικό τέλος του, το Valencia έγινε τελικά πηγή πολλών ιστοριών για τα πλοία-φαντάσματα. Οι ναυτικοί ισχυρίζονται συχνά ότι βλέπουν το φάντασμα του ατμόπλοιου να παρασύρεται κοντά στον ύφαλο στο Pachena Point. Κάποια στιγμή, 27 χρόνια μετά το ναυάγιο, μία από τις σωσίβιες λέμβους του βρέθηκε να πλέει ήσυχα στο κοντινό Barkley Sound. Η "σχεδία φάντασμα" ειπώθηκε ότι ήταν σε καλή κατάσταση.
Η ιστορία της Ourang Medan ξεκινά το 1947, όταν δύο αμερικανικά πλοία έλαβαν μια κλήση κινδύνου στο Στενά του Malacca, ανοικτά των ακτών της Μαλαισίας. Αυτός που καλούσε σε βοήθεια είπε πως ήταν μέλος του πληρώματος του Ourang Medan, ενός ολλανδικού πλοίου, και, ισχυρίστηκε ότι ο κυβερνήτης και το πλήρωμα του πλοίου ήταν όλοι νεκροί ή πέθαιναν. Τα μηνύματα έγιναν περίεργα και ακατάληπτα πριν κλείσει και τελειώσει με τις λέξεις: "Πεθαίνω". Τα πλοία έφτασαν γρήγορα στη σκηνή για να βοηθήσουν. Όταν έφτασαν, βρήκαν το Ourang Medan ακέραιο, αλλά όλο το πλήρωμα -ακόμα και το σκυλί του πλοίου- ήταν νεκρό, τα σώματα και τα πρόσωπά τους έδειχναν τρόμο, και πολλοί έδειχναν σε κάτι που δεν ήταν εκεί. Πριν οι διασώστες ερευνήσουν περαιτέρω, το πλοίο μυστηριωδώς έπιασε φωτιά, και αναγκάστηκαν να φύγουν. Λίγο μετά, το Ourang Medan λέγεται ότι εξερράγη και στη συνέχεια βυθίστηκε. Ενώ οι λεπτομέρειες και η ακρίβεια για την ιστορία του Ourang Medan είναι συζητήσιμα, υπάρχουν πολλές θεωρίες για το τι μπορεί να προκαλέσει το θάνατο του πληρώματος. Οι πιο δημοφιλείς από αυτές είναι ότι το πλοίο μετέφερε παράνομα νιτρογλυκερίνη ή κάποιο είδος παράνομου νευροπαραλυτικού, το οποίο δεν ήταν σωστά ασφαλισμένο και διέρρευσε στον αέρα. Άλλοι, εν τω μεταξύ, ισχυρίζονται ότι το πλοίο έπεσε θύμα επίθεσης από UFO ή κάποιου άλλου παραφυσικού είδους.
Ίσως το πιο διάσημο πλοίο-φάντασμα της ανατολικής ακτής είναι η Carroll Α. Deering, μια γολέτα που προσάραξε κοντά στο Cape Hatteras στη Βόρεια Καρολίνα το 1921. Το πλοίο μόλις είχε επιστρέψει από ένα εμπορικό ταξίδι για να παραδώσει άνθρακα στη Νότια Αμερική, και τελευταία είχε εντοπιστεί στα νότια του Hatteras από ένα πλοίο-φάρο κοντά Cape Lookout. Προσάραξε στη διαβόητη Shoals Diamond, μια περιοχή διάσημη για την πρόκληση ναυαγίων, και καθόταν εκεί για αρκετές ημέρες πριν μπορέσει να φτάσει οποιαδήποτε βοήθεια. Όταν έφθασαν, η Ακτοφυλακή διαπίστωσαν ότι το πλοίο είχε εγκαταλειφθεί. Ο εξοπλισμός ναυσιπλοΐας και το ημερολόγιο έλειπαν, όπως και οι δύο σωσίβιες λέμβοι, αλλά κατά τα άλλα δεν υπήρχαν ενδείξεις οποιασδήποτε εγκληματικής πράξης. Ακολούθησε μια τεράστια έρευνα από την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία ανακάλυψε ότι και άλλα πολλά πλοία είχαν εξαφανιστεί κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες την ίδια περίπου ώρα. Τελικά διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες, με την πιο δημοφιλή ότι το πλοίο έπεσε θύμα πειρατών ή λαθρέμπορων ποτών. Άλλοι πρότειναν ότι θα μπορούσε να είναι η ανταρσία η αιτία, καθώς ο κυβερνήτης του Deering ήταν γνωστό πως έτρεφε εχθρότητα προς τον καπετάνιο του, αλλά καμία απόδειξη δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί. Το μυστήριο γύρω από το πλοίο-φάντασμα έχει ενθαρρύνει την άγρια κερδοσκοπία, και πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι θα μπορούσε να είναι υπεύθυνη κάποια παραφυσική δραστηριότητα, αναφέροντας τον διάπλου του πλοίου μέσα από το περίφημο Τρίγωνο των Βερμούδων ως απόδειξη ότι μπορεί να φταίνε κάποια είδους απόκοσμα φαινόμενα.
Μια από τις πιο καταπληκτικές περιπτώσεις πραγματικού πλοίου-φάντασμα έχει να κάνει με το Baychimo, ένα φορτηγό ατμόπλοιο που εγκαταλειφθεί και αφέθηκε να το παρασύρει η θάλασσα κοντά στην Αλάσκα για σχεδόν 40 χρόνια. Το πλοίο ανήκε στην εταιρία Hudson Bay, καθελκύστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και χρησιμοποιούνταν στο εμπόριο γούνας με τους Ινουίτ στον βόρειο Καναδά. Αλλά το 1931, το Baychimo παγιδεύτηκε στους πάγους κοντά στην Αλάσκα, και μετά από πολλές προσπάθειες απελευθερωθεί, το πλήρωμά του τελικά μεταφέρθηκε αεροπορικώς. Μετά από μια βαριά χιονοθύελλα, το πλοίο κατάφερε να απελευθερωθεί από τον πάγο, αλλά υπέστη σοβαρές ζημιές και εγκαταλείφθηκε από την Hudson Bay, η οποία υπέθεσε ότι δεν θα έβγαζε το χειμώνα. Περιέργως, το Baychimo κατάφερε να επιβιώσει, και για τα επόμενα 38 χρόνια, παρέμεινε ακαθοδήγητο στα νερά στα ανοικτά της Αλάσκας. Το πλοίο έγινε τοπικός θρύλος, και συχνά οι Εσκιμώοι και άλλα πλοία το έβλεπαν να πλέει άσκοπα κοντά στους πάγους. Πολλοί επιβιβάστηκαν πάνω του αρκετές φορές, αλλά οι καιρικές συνθήκες πάντα έκαναν τη διάσωση του σχεδόν αδύνατη. Το Baychimo εθεάθη τελευταία φορά το 1969, ξανά παγωμένο στα ανοικτά της Αλάσκας, αλλά από τότε εξαφανίστηκε. Το πλοίο πιστεύεται ότι βυθίστηκε στα χρόνια που πέρασαν, αλλά πρόσφατα ξεκίνησαν μερικές αποστολές για να βρουν το 80χρονο πλοίο-φάντασμα.
Αν και θεωρείται πλέον ο μεγαλύτερος μύθος όλων, η ιστορία του Octavius παραμένει ένα από τα πιο διάσημα πλοία-φαντάσματα. Η ιστορία χρονολογείται από το 1775, όταν λέγεται πως ένα φαλαινοθηρικό, το Herald, έπεσε πάνω στο Octavius πλέοντας άσκοπα ανοικτά των ακτών της Γροιλανδίας. Κάποια μέλη του πληρώματος του Herald επιβιβάστηκαν στο Octavius, όπου ανακάλυψαν ότι τα σώματα του πληρώματος και των επιβατών είχαν παγώσει από το κρύο της Αρκτικής. Πιο συγκεκριμένα, το πλήρωμα βρήκε τον καπετάνιο του πλοίου να κάθεται ακόμα στο γραφείο, στο μέσον μιας ατελείωτης καταχώρησης κάποιου αρχείου από το 1762, πράγμα που σήμαινε ότι το Octavius έπλεε άσκοπα εδώ και 13 χρόνια. Σύμφωνα με το μύθο, ανακαλύφτηκε πως ο καπετάνιος είχε παίξει στον τζόγο μια γρήγορη επιστροφή στην Αγγλία από την Ανατολή μέσω του Βορειοδυτικό Περάσματος, αλλά το πλοίο παγιδεύτηκε στους πάγους. Αν αυτό αληθεύει, αυτό θα σήμαινε ότι το Octavius είχε περάσει τον Ατλαντικό σαν πλοίο-φάντασμα και το πλήρωμα και ο καπετάνιος του ήταν πολύ καιρό νεκροί.
Το Joyita ήταν ένα αλιευτικό σκάφος ου ο ιδιοκτήτης του ναύλωνε κιόλας, που βρέθηκε εγκαταλελειμμένο στο Νότιο Ειρηνικό το 1955. Το πλοίο, μαζί με τους 25 επιβάτες και το πλήρωμά του, ήταν καθ' οδόν προς τις νήσους Tokelau όταν κάτι συνέβη, και μετά από κάμποσες ώρες αναφέρθηκε ότι είχε καθυστερήσει και ξεκίνησε μια προσπάθεια διάσωσης του. Έγινε μια μαζική αναζήτηση από αέρος, αλλά το χαμένο πλοίο δεν μπόρεσε να βρεθεί, και μετά από 5 εβδομάδες ένα εμπορικό πλοίο έπεσε πάνω του περίπου 965 χλμ μακριά από την πορεία. Δεν υπήρχε κανένα ίχνος των επιβατών, του πληρώματος, του φορτίου ή των σωστικών λέμβων, και το πλοίο είχε υποστεί ζημιά και είχε μπατάρει από τη μια πλευρά. Περαιτέρω έρευνα από τις αρχές έδειξε ότι ο ασύρματος του πλοίου ήταν συντονισμένος στη διεθνή συχνότητα εκπομπής σήματος κινδύνου, και μια έρευνα στο κατάστρωμα αποκάλυψε μια τσάντα γιατρού και αρκετούς αιματοβαμμένους επιδέσμους. Κανένας από το πλήρωμα ή τους επιβάτες δεν εθεάθη ποτέ ξανά, και το μυστήριο για το τι μπορεί να συνέβη δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Η πιο δημοφιλής θεωρία είναι ότι πειρατές σκότωσαν τους επιβάτες και τους πέταξαν στην θάλασσα, αλλά έχουν εκφραστεί και άλλες απόψεις όπως η ανταρσία και η απαγωγή ή η ασφαλιστική απάτη.
Η Μεγάλη Βρετανία έχει μακρά παράδοση στους μύθους των πλοίων-φαντασμάτων, και απ’ όλους το Lady Lovibond είναι ίσως το πιο διάσημο. Ο θρύλος λέει πως ο καπετάνιος του, ο Simon Peel, μόλις είχε παντρευτεί, και αποφάσισε να κάνει μια κρουαζιέρα με το πλοίο για να το γιορτάσει. Έφερε τη νέα νύφη σύζυγό του μαζί – παρά την μακρά ναυτική παράδοση ότι το ανέβει μια γυναίκα σε πλοίο είναι κακή τύχη- και απέπλευσε στις 13 Φεβρουαρίου 1748. Δυστυχώς για τον Peel, ο κυβερνήτης του πλοίου ήταν και αυτός ερωτευμένος με τη νέα σύζυγό του, και βλέποντας τους εορτασμούς, εξοργίστηκε και ζήλεψε και οδήγησε από πρόθεση το πλοίο στο θανάσιμο Sands Goodwind, μια αμμούδα διαβόητη για την πρόκληση ναυαγίων. Το Lady Lovibond βυθίστηκε, σκοτώνοντας τους πάντες πάνω του. Ο μύθος συνεχίζεται λέγοντας πως από τότε μπορεί κανείς να δει το πλοίο να πλέει στα νερά γύρω από Κεντ κάθε 50 χρόνια. Εθεάθη το 1798 από κάμποσους καπετάνιους, καθώς και το 1848 και το 1898, όταν τους φάνηκε τόσο πραγματικό που ορισμένοι, θεωρώντας ότι πρόκειται για πλοίο που διατρέχει κίνδυνο, έστειλαν σωσίβιες λέμβους για βοήθεια. Το Lady Lovibond εθεάθη και πάλι το 1948, και ενώ δεν έχουν επιβεβαιωθεί θεάσεις του στην πρόσφατη επέτειο του το 1998, συνεχίζει να είναι ένας από τους πιο γνωστούς μύθους στην Ευρώπη.
Αναμφίβολα το πιο διάσημο από όλα τα πραγματικά πλοία-φάντασμα, το Mary Celeste ήταν ένα εμπορικό πλοίο που βρέθηκε εγκαταλελειμμένο στον Ατλαντικό Ωκεανό το 1872. Το πλοίο βρισκόταν σε καλή κατάσταση, με όλα τα πανιά του, και με τα αμπάρια του γεμάτα με τρόφιμα, αλλά η σωστική λέμβος του, το ημερολόγιο του καπετάνιου και, το πιο σημαντικό, όλο το πλήρωμα του, είχαν μυστηριωδώς εξαφανιστεί. Δεν υπήρχε καμία ένδειξη μάχης, και τα προσωπικά αντικείμενα του πληρώματος και το φορτίο του -πάνω από 1500 βαρέλια αλκοόλ- ήταν άθικτα, φαινομενικά αποκλείοντας την πειρατεία ως μια πιθανή εξήγηση. Στα χρόνια που ακολούθησαν την παράξενη ανακάλυψη του, μια σειρά από θεωρίες έχουν προταθεί για την πιθανή τύχη του πληρώματος του. Μεταξύ αυτών μερικοί πιστεύουν ότι το πλήρωμα του σκοτώθηκε από τυφώνα, ότι το πλήρωμα στασίασε, ή ακόμα και το ότι η κατανάλωση των αλεύρων που είχαν μολυνθεί από μύκητα οδήγησε όλους τους επιβάτες σε παραισθήσεις και τελικά τρελάθηκαν. Η πιο πιθανή θεωρία παραμένει ότι μια καταιγίδα ή κάποιο είδος τεχνικού ζητήματος οδήγησε το πλήρωμα να εγκαταλείψει πρόωρα το πλοίο στη σωσίβια λέμβο, και ότι αργότερα έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα. Και το μυστήριο γύρω από το Mary Celeste είχε ως αποτέλεσμα την άγρια κερδοσκοπία, και μερικοί έχουν προτείνει τα πάντα, από φαντάσματα και θαλάσσια τέρατα μέχρι και τις απαγωγές από εξωγήινους ως πιθανές εξηγήσεις.
Στη θαλάσσια λαογραφία, κανένα πλοίο-φάντασμα δεν είναι πιο διάσημο από τον Ιπτάμενο Ολλανδό, που έχει εμπνεύσει πολλούς πίνακες ζωγραφικής, ιστορίες τρόμου, ταινίες, ακόμα και μια όπερα. Το πλοίο αναφέρθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1700 στο βιβλίο ναυσιπλοΐας του George Barrington «Voyage to Botany Bay», και από τότε ο θρύλος του εξακολουθεί να αυξάνεται, χάρη στις πολλές θεάσεις του από ψαράδες και ναυτικούς. Η ιστορία αναφέρει πως ο Ιπτάμενος Ολλανδός ήταν ένα σκάφος από το Άμστερνταμ, με καπετάνιο κάποιον Van der Decken. Το πλοίο πήγαινε στις Ανατολικές Ινδίες, όταν αντιμετώπισε επικίνδυνες καιρικές συνθήκες κοντά στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αποφασισμένος να περάσει, ο Van der Decken δήθεν τρελάθηκε, δολοφόνησε τον κυβερνήτη του, και υποσχέθηκε ότι θα διέσχιζαν το Ακρωτήρι, βλασφημώντας προκαλώντας τον Θεό να το βουλιάξει αν δεν τα καταφέρει. Παρά τις προσπάθειές του, το πλοίο βυθίστηκε, και καθώς συνεχίζει ο μύθος, ο Van der Decken και το πλοίο-φάντασμα του είναι τώρα καταδικασμένοι να πλέουν στους ωκεανούς για πάντα. Μέχρι σήμερα, ο Ιπτάμενος Ολλανδός συνεχίζει να είναι ένα πιο θεατά πλοία-φαντάσματα, και από τους ψαράδες μέχρι και τον πρίγκιπα της Ουαλίας ισχυρίστηκαν ότι το έχουν δει να κάνει το ατελείωτο ταξίδι του στους ωκεανούς.3otiko
